تاثیر بیماری ها بر ایجاد ناشنوایی

، اندامی است که به صدا و اثرات نیروی جاذبه و حرکت حساس می باشد، زیرا حرکت، هر دو سیستم شنوایی (امواج صوتی) و تعادلی یا دهلیزی را تحریک می کند. گوش به عنوان یک دستگاه انتقال دهنده دقیق توصیف شده است. در هر دو تحریک، گوش انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند. از طریق عصب شنوایی به مغز می رساند. از لحاظ سادگی توصیف، گوش به سه قسمت تقسیم می شود که کم و بیش از هم مجزا هستند؛

-۱ گوش خارجی شامل لاله گوش، مجرای خارجی و قسمت بیرونی پرده گوش (پرده صماخ) -۲گوش میانی و قسمت داخلی پرده گوش -۳ گوش داخلی شامل ارگان اصلی شنوایی و تعادل می باشد. انواع کم شنوایی -۱کم شنوایی انتقالی اگر یک عامل در سیستم انتقالی صوت مشکل ایجاد کند مثل عفونت در گوش خارجی و یا میانی و یا پرده گوش پاره شده باشد، کم شنوایی انتقالی ایجاد می کند. در این حالت شنوایی از طریق هوایی ضعیف شده ولی از طریق استخوانی در محدوده نرمال می باشد چون از گوش داخلی به بعد مشکلی وجود ندارد. -۲ کم شنوایی حسی- عصبی کم شنوایی حسی با کم شنوایی عصبی همراه هستند. برای تمایز حسی از عصبی به آزمایشات دقیق تری علاوه بر آزمایشات روتین نیاز می باشد. به بیماران دارای ضایعه حسی کمک زیادی نمی توان کرد ولی در ضایعه عصبی مثلااگر ناشی از تومور باشد با جراحی بهبود می یابد یاممکن است مادرزادی یا ارثی باشد و دراین بیماران که مشکل یا در گوش داخلی و یا در عصب ایجاد شده باشد در انتقال صوت هیچ اشکالی وجود ندارد. در این حالت شنوایی هم از طریق هوایی و هم استخوانی تقریبا به یک اندازه کاهش دارد. -۳ کم شنوایی آمیخته در این بیماران، هم در گوش داخلی و هم در سیستم انتقال صوت، ضایعه ایجاد شده است. کسی که مبتلابه پیرگوشی است هم حساسیت حلزون را کمی از دست می دهد و هم در گوش میانی و هم خارجی مشکل دارد. در این حالت انتقال صوت از طریق هوایی افت دارد. از طریق استخوانی هم افت دارد ولی نه به اندازه راه هوایی، در این حالت آستانه های راه استخوانی کمی از حد نرمال ضعیف تر هستند. -۴ کم شنوایی مرکزی در این نوع کم شنوایی در سیستم شنوایی محیطی مشکل وجود ندارد یعنی گوش خارجی، میانی و داخلی سالم می باشد. مشکل این گونه اشخاص از ساقه مغز به بالاست. مثلاضربه هایی که به سر وارد می شود و یا تومورها یا مشکلات عروقی ممکن است باعث این نوع کم شنوایی شود. آزمایشات این نوع کم شنوایی پیچیده است و علامت مشخصه آن، این است که در صداهای تک فرکانس مشکلی ندارند و آستانه های راه هوایی و استخوانی در محدوده نرمال می باشد ولی در صداهای معنی دار اشکال ایجاد می گردد. یعنی شنوایی کلمه یا گفتار طبیعی است ولی مشکل در تجزیه و تحلیل می باشد. -۵ کم شنوایی غیرارگانیک افراد در این گروه به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول: کم شنوایی غیرارگانیک که در اثر مسائل روانی مبتلابه این عارضه می گردند. مثلابا شنیدن یک خبر ناگوار دچار کم شنوایی می شوند که این حالت را کری هیستری می نامند. دسته دوم: افراد متمارض هستند که این افراد برای به دست آوردن منافعی مثلامعافیت از سربازی، گرفتن مستمری و … دست به تمارض می زنند یا افرادی که مشکل کمی دارند ولی آن را بزرگ جلوه می دهند. بیماری های کودکان و تاثیر آن بر شنوایی کودکان از نظر ایمنولوژی به گونه ای هستند که مورد تهاجم بسیاری از عوامل باکتریال و یا ویروسی می توانند واقع شوند. بنابراین ابتدا باید مروری بر عوامل موثر در ایجاد کم شنوایی در مراحل مختلف داشته باشیم. عوامل و علل قبل از تولد شامل علل ژنتیکی و علل مادرزادی از قبیل ابتلابه ویروس سرخچه، سیتومگالو ویروس، استفاده از داروهای سمی برای گوش، کمبود اکسیژن، سیفلیس، دیابت، مسمومیت مادر در معرض اشعه X قرار گرفتن ، ابتلای مادر به توکسوپلاسموز و… علل ژنتیکی: ژنتیک، چیزی است که ما از آن به شباهت کودک با والدینش یاد می کنیم. مشکلات ژنتیکی به چهار طریق به اتوزومال غالب، اتوزومال مغلوب، وراثت وابسته به جنس، وراثت چندژنی مثل شکاف کام، شکاف لبه که زمینه مستعد بیشتری داشته باشد آنها را بروز می دهند. به طور کل منظور از ناشنوایی ارثی وجود کم شنوایی عمیق، غیرقابل برگشت، دوطرفه حسی- عصبی که از بدو تولد ایجاد می شود. ۴۰درصد از ناشنوایی های عمیق منشا اتوزومال مغلوب، ۱۰ درصد اتوزومال غالب و ۳ درصد وابسته به جنس می باشند. بعضی از ناشنوایی های ارثی، منفرد بوده یعنی ناشنوایی تنها مشکل کودک می باشد. مثل عدم تشکیل مجرای گوش خارجی، کوچک بودن لاله گوش، بسیاری از آنها به صورت سندرمیک می باشند که علاوه بر مشکلات شنوایی، مشکلات دیگری نیز در ظاهر آنها دیده می شود مثل سندرم واردنبرگ. علل حین تولد کمبود اکسیژن، ضربه در حین زایمان، عفونت کانال زایمان مادر علت و عوامل بعد از تولد و نوزادی عفونت ها، ابتلابه اوریون، سرخک، یرقان، عفونت های گوش میانی، در معرض سروصدای بلند قرارداشتن، مننژیت، انسفالیت و… سرخجه ابتلای مادر بویژه در سه ماهه اول بارداری علایم ناهنجاری را بر روی سیستم شنوایی بویژه سیستم حسی-عصبی ایجاد می نماید. ادیوگرام آنها معمولاافت دوطرفه در حد متوسط یا شدید می باشد. در بعضی موارد قسمت های تعادلی نیز مورد تهاجم قرار می گیرد. با توجه به اینکه عامل اصلی انتقال بیماری از طریق مادر می باشد لذا واکسینه شدن مادران از اهمیت بسزایی در جلوگیری از این بیماری ایفا می نماید. با توجه به اینکه عامل بیماری ویروسی می باشد، بیماری سرخجه یک بیماری مسری است لذا از تماس با بیماران مشکوک یا مبتلابه سرخجه باید جلوگیری به عمل آید. در بعضی موارد بیماری می تواند سیستم عصبی مرکزی را نیز مورد تهاجم قرار دهد و نیز منجر به بروز بیماری های چشمی از قبیل کاتاراکت یا ناهنجاری های قلبی و کلیوی نیز گردد. در بعضی موارد یافته های فوق می تواند منجر به مرگ جنین یا نوزادگردد. سیفلیس بیماری سیفلیس مادرزادی، از جمله بیماری هایی است که قسمت های مختلف بدن را می تواند مورد هجوم قرار دهد و انواع متفاوتی از سیفلیس وجود دارد که گاهی اوقات سیستم عصبی مرکزی و پرده های مغز را مورد آسیب قرار می دهد و گاهی نیز ضایعات استخوانی و دیگر ناهنجاری ها را ایجاد می نماید. تاثیر سوء بیماری در سیستم شنوایی معمولابه گونه ای است که گاه هم سیستم حسی- عصبی و گاه نیز گوش میانی(استخوانچه ها) مورد آسیب قرار می گیرد. در بعضی موارد کم شنوایی حسی- عصبی و در بعضی موارد دیگر کم شنوایی آمیخته مشاهده می گردد. البته اکثرا از نوع حسی- عصبی می باشد. کم شنوایی دوطرفه و در بیشتر موارد فرکانس های زیر بیشتر مشاهده می گردد. عامل بیماری باکتریال بوده و مسری است که یکی از راه های پیشگیری از آن واکسیناسیون به موقع می باشد. سرخک در بیماری سرخک ممکن است هر یک از انواع کم شنوایی حسی- عصبی آمیخته و یا انتقالی (به دلیل اوتیث گوش میانی) به صورت دوطرفه در حد متوسط به بالامشاهده گردد. آنوکسی کاهش اکسیژن در حین تولد می تواند منجر به ایجاد آنوکسی گردد که در چنین مواردی رنگ نوزاد تیره می شود. در آنوکسی به طور تیپیک افت در فرکانس های گفتاری وجود ندارد یا خیلی جزئی است ولی در فرکانس های زیر افت بسیار زیادی مشاهده می گردد. بسته به مدت زمان کمبود اکسیژن، سیستم عصبی مرکزی نیز می تواند درگیر گردد. اوریون اوریون از جمله بیماری هایی است که غده های لنفاوی بناگوش را مورد تورم قرار می دهد. در این بیماری در بیشتر موارد افت می تواند به طور یکطرفه و به ندرت نیز می تواند افت دوطرفه ظاهر گردد. بیماری اوریون بیشتر محدوده سنی اطفال را در بر می گیرد و احتمال بروز آن در بزرگسالان نیز وجود دارد ولی در شیرخواران احتمال بسیار ضعیف تری برای شیوع بیماری می توان ذکر نمود. تقریبا از هر چند ده هزار نفر که مبتلابه بیماری اوریون می گردند یک نفر ممکن است تاثیر سوء بر سیستم شنوایی اش ایجاد گردد. در افراد بزرگسال در موارد بسیار حاد، غدد تناسلی نیز مورد آسیب قرار می گیرند. تیپ و نوع کم شنوایی در اوریون حسی- عصبی در حد عمیق به بالامی باشد. آسیب مغزی (ضایعات مغزی) یکی از بیماری هایی که در طبقه اختلالات درکی کودکان قرار می گیرد ضایعات مرکزی است. این بیماران هوش طبیعی دارند و علی رغم شنیدن صدا درکی از اصوات ندارند. این بیماری از نظر سبب شناسی می بایست از لحاظ عوامل متابولیکی، عوامل ارثی، ضربه ها، مسمومیت ها، مورد بررسی قرار گیرد. منطقه درگیری نیز معمولامی تواند در هر قسمتی از سیستم عصبی مرکزی قرارگیرد. مسمومیت های ناشی از دارو در صورتی که مسمومیت دارویی افت شنوایی ایجاد نماید به صورت حسی- عصبی دوطرفه بویژه در فرکانس های زیر نسبت به فرکانس های بم بیشتر است. مسمومیت های ناشی از دارو می تواند از طریق خون مادر (جفت) جنین را مورد آسیب قرار دهد. بنابراین به عنوان یکی از علت های کم شنوایی یا ناشنوایی کودکان در رابطه با مقطع جنینی می تواند مطرح باشد. در بین داروهایی که سیستم شنوایی را مورد آسیب قرار می دهند به طور کلی رده ای از آنتی بیوتیک ها، سالیسیلات ها، باربیوتارها، بیش از دیگر داروها می تواند اثرات سوء بر سیستم شنوایی داشته باشد. در بین آنتی بیوتیک ها داروهایی که در طبقه آمینوگلیکوزیدها قرار دارند بیشتر اثرات سوء به دنبال دارند از جمله آمینوگلوکوزیدها می توان به جنتومایسین، نئومایسین، کانامایسیون، استرپتومایسین اشاره نمود. البته میزان و مدت زمان مصرف دارو هم باید در نظر گرفت. نوع کم شنوایی ناشی از مسمومیت دارویی به صورت حسی- عصبی دوطرفه از ملایم تا مطلق می باشد البته در بعضی موارد افت بیشتر در فرکانس HZ4000 هم مشاهده گردیده البته تیپ های دیگر هم ممکن است ایجاد گردد. کم شنوایی ناشی از ضربه صوتی کودکانی که با ترقه، فشفشه و… بازی می کنند اکثرا در معرض خطر قرار دارند. انفجار باروت ها و ترقه ها تاثیرات نامطلوبی را می تواند بر سیستم حسی- عصبی کودکان ایجاد نماید. در این نوع آسیب افت شنوایی در فرکانس HZ 4000 مشاهده می گردد. ضربه ها (تروما) ضربه ها از جمله عواملی هستند که در دوران جنینی و نیز بعد از تولد می توانند فرد را مورد آسیب قرار دهند. در شرایطی که جمجمه مورد ضربه قرار می گیرد از طریق به ارتعاش درآمدن استخوان های جمجمه ضربه به قسمت های مختلف سیستم شنوایی هدایت می شود. متعاقب ضربه احتمال بروز ضایعات انتقالی آمیخته، حسی- عصبی و مرکزی وجود دارد و بسته به عوارض ناشی از ضربه می باشد. در شرایطی که ضربه منجر به از هم گسیختگی زنجیره استخوانی گردد در شرایط سالم بودن پرده گوش تقریبا db 65 و چنانچه پرده نیز پاره گردد در حدود db45 افت می توان ایجاد نماید. در بعضی اوقات (اکثر مواقع) افت در فرکانس زیر بیشتر از بم می باشد البته شیب بسیار ملایم است. در مواقعی که ضربه به حدی باشد که هر دو قسمت را مورد آسیب قرار دهد افت در همه فرکانس ها مشاهده می گردد و کم شنوایی در حدود شدید می باشد. در مجموع باید یادآور گردید که ضربه می تواند علل بسیاری از ضایعات محیطی ومرکزی باشد. اوتیت ها اوتیت ها به چهار دسته تقسیم می شوند: -۱ التهاب پرده گوش در این موارد می تواند همراه با مایع در گوش میانی و یا فقط التهاب پرده باشد که در این مواقع شنوایی در محدوده نرمال می باشد. -۲ اوتیت سروز نوعی اوتیت که مایع در گوش میانی حالت استریل دارد. این نوع اوتیت در کودکان به وفور مشاهده می گردد. یکی از علل مهم در این حالت نارسایی در عملکرد شیپور استاش می باشد. اوتیت سروز ممکن است به صورت یک گوشی یا دو گوشی باشد. این گونه موارد در نوزادان بویژه تا مقطع ۲ سالگی بیشتر مشاهده می گردد. این نوع اوتیت معمولاافت شنوایی یکطرفه می دهد. در بعضی مواقع به دلیل طولانی شدن اوتیت سروز حتی تا سن ۸ سالگی ممکن است اوتیت حاد حاصل گردد که در این صورت با تعبیه یک لوله تهویه در پرده گوش نارسایی عملکرد شیپور استاش را برطرف می کنند. -۳ اوتیت حاد چنانچه عامل ویروسی یا عامل باکتریایی در مایع گوش میانی راه یابد، مایع حالت استریل را از دست داده و عفونی می شود که بعضی اوقات پارگی در پرده گوش هم ایجاد می سازد. در اوتیت حاد کم شنوایی انتقالی در حد متوسط تا شدید ایجاد می گردد. -۴ اوتیت مزمن اگر اوتیت مزمن مداوا نگردد منجر به عفونت پرده های مغز، استخوان ماستوئید و گوش داخلی می گردد که حتی بعضی اوقات انتقال استخوانی دچار اشکال شده و در نتیجه افت مختلط ایجاد می گردد. حتی در نوع شدیدتر آن منجر به افت شنوایی حسی- عصبی حتی تا محدوده عمیق می شود. پارگی های پرده گوش پارگی پرده گوش بسته به اندازه و جایگاه آن میزان شنوایی را تغییر می دهد. پارگی هایی از هر نوع باشد چه بر اثر عفونت چه بر اثر ضربه در هر صورت افت شنوایی تقریبا ملایم تا متوسط ایجاد می نماید. مننژیت مننژیت می تواند متعاقب عفونی شدن پرده های مننژ مغز بر اثر عامل باکتریایی و یا بر اثر ویروس ایجاد گردد. در مننژیت معمولاافت شنوایی حسی- عصبی دوطرفه در حد شدید تا عمیق می دهد حتی در بعضی موارد نوع کم شنوایی مطلق هم مشاهده می گردد. در مواقعی که باقیمانده شنوایی وجود داشته باشد یک تجویز مناسب برای استفاده از سمعک و یا کاشت حلزون انجام می گردد. کم شنوایی های ناشی از کم کاری تیروئید کم کاری تیروئید هم ریشه ژنتیکی داشته و هم عوامل محیطی می تواند بر ایجاد آن موثر باشد. نارسایی در سنتز ید، کمبود ید و… می تواند منجر به کم کاری تیروئید گردد. در درازمدت کم شنوایی حاصل از آن می تواند پیشرونده در نظر گرفته شود. نوع کم شنوایی به علت تاثیر کم کاری به قسمت های استخوانی نیز می تواند از نوع آمیخته باشد. بیمارانی که مورد درمان قرار می گیرند احتمال کنترل کم شنوایی آنها وجود دارد. به طور نسبی در ۲۵درصد افرادی که کم کاری تیروئید داشته اند شنوایی بهبود یافته. برگشت شنوایی در موارد کم کاری های تیروئیدی اکتسابی بسیار می تواند معمول تر از موارد ژنتیکی باشد. کم کاری تیروئید تاثیر سویی را بر قسمت های مختلف بدن ایجاد می کند. نارسایی های استخوانی و اختلالات متابولیکی از جمله این عوارض می تواند به شمار آید. متعاقب آن کم کاری مدید آتروفی نوار عروقی و نیز اضمحلال سلول های حساس شنوایی را می توان مورد توجه قرار داد. کم شنوایی ناگهانی این نوع کم شنوایی می تواند ناشی از نارسایی های عروقی، عفونت های باکتریال و یا ویروسی، ضربه و… باشد. البته دلایل روشنی برای کم شنوایی ناگهانی وجود ندارد و نارسایی عروقی از عمده دلایل این نوع کم شنوایی است که به صورت حسی- عصبی یک طرفه در فرکانس های زیر در حد ملایم تا عمیق می تواند وجود داشته باشد. منابع کتاب بیماری های گوش، تالیف دکتر ژرالد انگلیش، مترجمین: دکتر علی اکبر نصیری افشار، دکتر احمد تابش فصلنامه های علمی- پژوهشی توانبخشی فصلنامه های علمی- آموزشی- تخصصی وتحقیقی، شنوایی شناسی جزوات دانشگاهی در باب انواع کم شنوایی ها، آناتومی و فیزیولوژی گوش و بیماری های کودکان و تاثیر آن بر شنوایی

ارسالی: مونس ملا شاهی