شايع ترين علت کاهش شنوايي عصبي اکتسابي بالغين، آلودگي صوتي است. اين بيماري هنگامي که به گوش آسيب رسانيد ديگر قابل درمان نيست ولي قابل پيشگيري است.

اصولاً سر و صداي زياد و آلودگي صوتي نوعي عامل استرس زاي بيولوژيک است که نه تنها بر سيستم شنوايي بلکه بر کل بدن انسان اثر مي گذارد بدين صورت که باعث تحريک سيستم اعصاب مرکزي، تاثير بر سيستم غده ي هيپوفيز و آدرنال، ايجاد اختلالات هورموني و عدم سلامت مي شود و هنگامي که باعث کاهش شنوايي شود، شخص نمي تواند به راحتي با افراد اجتماع ارتباط برقرار کند و اين خود باعث کاهش کيفيت زندگي و سلامت رواني او مي شود و باري را بر دوش اجتماع و جامعه مي گذارد.

صوت چگونه بر سيستم شنوايي انسان اثر مي گذارد؟

صوت به دو صورت حاد و مزمن باعث صدمه به گوش مي شود.

* نوع حاد مثل؛ انفجار ناگهاني، شليک گلوله و نارنجک و ترقه و غيره نزديک گوش که معمولا يک طرفه است. موج انفجار ناگهاني مي تواند منجر به پارگي پرده گوش و حتي گاهي همراه با گسيختگي استخوانچه هاي گوش مياني شود. خوشبختانه اين نوع آسيب گوش مياني، دستگاه انتقالي گوش را در برمي گيرد. اين حالت در اغلب موارد بر خلاف انواع عصبي با عمل جراحي قابل درمان است.

* نوع مزمن بيش تر در افرادي است که بدون آگاهي و استفاده از تمهيدات کافي حفاظتي، سال ها در کارخانه هاي پُر سر و صدا کار کرده اند و هنگامي متوجه سنگين شدن گوش خود شده اند که آسيب جدي به دستگاه اعصاب شنوايي وارد شده و خيلي دير شده است.

فردي که در معرض آلودگي مزمن صوتي است، داراي چه خصوصيات باليني مي باشد؟

در حقيقت خصوصيات باليني مشخص ندارد که بتوان آن را از بقيه بیماری های گوش که باعث کاهش شنوایی عصبی عصبي مي شوند جدا کرد و تشخيص آن از طريق گرفتن شرح حال و محل کار فرد و معاينه و آزمايش هاي شنوايي سنجي مقدور است. بيمار ممکن است وزوز گوش هم داشته باشد.

چه افرادي بيشتر در معرض ابتلا به آثار مخرب آلودگي هاي صوتي هستند؟

اصولاً دستگاه شنوايي عصبي بعضي از افراد آسيب پذيرتر از ديگران است. مثلاً در افرادي که موهاي بور و چشمان آبي دارند اين حساسيت و آسيب پذيري بيشتر از افرادي است که موها و چشمان سياه دارند و يا به طور کلي دستگاه عصبي شنوايي در سياه پوستان کم تر از سفيد پوستان نسبت به آلودگي صوتي آسيب پذير است.

بعضي از داروها اثر سمي بر سلول هاي شنوايي دارند مثل آمينوگليکوزيدها (مثل جنتامايسين)، يا قرص آسپرین و يا بعضي از داروهاي ادرارآور. افرادي که از اين داروها استفاده مي کنند در صورتي که در معرض آلودگي شديد قرار گيرند اعصاب شنوايي آن ها آسيب پذيرتر مي شود اين گروه هاي شغلي شامل: راهنمايان باند فرودگاه، کارگران مته کار، آهنگران، نجاران، کارگراني است که در کارخانه هاي ريسندگي و بافندگي و يا چاپخانه هاي داراي ماشين هاي پُر سر و صدا، کار مي کنند.

هم چنين شکارچيان، افراد نظامي، موسيقي دان ها و يا کساني که مداوم از دستگاه واکمن با صداي بلند استفاده مي کنند و حتي انفجار ترقه به خصوص در دست بچه ها که در اين گروه جاي مي گيرند.

چطور مي توان از آسيب به دستگاه شنوايي پيشگيري کرد؟

پديده سر و صدا و آلودگي صوتي مخصوص شهرهاي بزرگ است. افرادي که در روستاها زندگي مي کنند بسيار کمتر از افراد شهرنشين به پيرگوشي و آسيب دستگاه شنوايي مبتلا مي شوند.

آلوده ترين شهر دنيا از نظر آلودگي صوتي بانکوک با 100 دسي بل انرژي صوتي است و تهران هم دست کمي از آن ندارد.اصولا برنامه حفاظتي براي پيشگيري از آسيب صوتي به گوش کساني که در محيط هاي پُر سر و صدا مثل کارخانجات کار مي کنند به صورت زير است:

– انجام آزمايش هاي شنوايي سنجي قبل از استخدام

– آزمايش هاي شنوايي سنجي ساليانه

– استفاده از محافظ گوش در کارخانه

– کنترل سر و صداي محيط کارخانه توسط مهندسين آن

اگر فردي به طور مثال در محيطي کار مي کند که شدت صوت آن 90 دسي بل است و 5 روز در هفته هر روز 8 ساعت کار مي کند، در صورتي که شدت صوت به 95 دسي بل برسد ساعت کار او بايد 4 ساعت شود و اگر شدت صوت باز هم بيشتر شود ساعت کار بايد باز هم کاهش يابد.