بیماری های گوش

عفونت حاد گوش میانی (AOM):

اگر شما با هواپیما پرواز کرده یا با قطار در تونلی عمیق سفر کرده باشید یا با آسانسور ساختمانی بلند به سرعت فرود آمده باشید شاید به خاطر داشته باشید که در گوش خود احساس فشار می کردید .

این به خاطر آن بوده است که راه لوله ای کوچک به نام شیپور استاش Eustachian tube که پشت پرده ی گوش میانی ( در صندوق صماخ ) قرار دارد به گلو بسته یا مسدود می شود . شیپور استاش درست زیر بینی در محوطه گلو به بینی باز می شود و وظیفه آن برقراری تعادل فشار هوا در داخل گوش میانی و جو خارج است . چون شیپور استاش در کودکان کوتاهتر و مستقیم تر از بزرگسالان است راه سرایت عفونت حلق به گوش در دوران کودکی بیشتر است . وقتی این شیپور در اثر ترشحات مخاطی یا عفونتی مسدود شود گوش راهی برای بیرون ریختن ترشح خود ندارد و محصول التهاب در گوش میانی پشت پرده صماخ انباشته و فشرده می گردد . و ناچار این قسمت ملتهب و برآمده می شود و چه بسا زیر فشار چرک بترکد و محتوی خود را خالی کند .

علایم : در کودکان کم سال عفونت گوش میانی کم وبیش شدید تقریبا همیشه همراه عفونت مجاری تنفسی فوقانی است . وقتی سرماخوردگی یا فارنژیت کودک فروکش می کند و تب او پایین نمی آید یا آنکه کمی پایین می آید و دوباره بازگشته به ۳۹ درجه یا بیشتر می رسد باید به AOM شک کرد. در شیر خواران علایم آن به این صورت است که کودک سرش را از این سو به آن سو می چرخاند انگار که می خواهد از درد راحت شود یا گوش مبتلا را می مالد . این درد چه کودک بتواند آنرا بیان کند چه نتواند شدید است . کودکان بزرگتر در این حالت عصبانی هستند ، نق می زند ، نمی خواهد غذا بخورد اما در بعضی موارد کمیاب درد چنان کم است که بدون جلب توجه والدین تمام می شود در این موارد پرده صماخ خود به خود پاره می شود و خطر فراوان دارد.

درمان :معمولا باید این بیماری را پیش از آنکه خیلی پیش برود تشخیص داد و آنتی بیوتیک تجویز کرد . تحت نظر پزشک قطره در بینی کودک بریزید و آنرا خوب به عقب بینی به منطقه گلو – بینی برسانید تا مخاط را هر چه بیشتر جمع کند و شیپور استاش را باز نگهدارد .

اگر این درمان موثر نبود ممکن است لازم شود پرده صماخ را بی حسی خفیف کرده و بشکافند و به اصطلاح طبی (( پاراسنتز ))کنند. این کار سبب خروج چرک گوش میانی می شود و معمولا بعد این کار عفونت زود فروکش می کند ، پرده صماخ التیام یافته و شنوایی آسیبی نمی بیند. اما در بعضی موارد اگر چه عفونت ظاهرا فروکش می کند، چیزی از آن باقی می ماند و بیماری مزمن می شود که ممکنست سالها طول کشیده و به حس شنوایی آسیب برساند .

ماستوئیدیت :

اگر چه عفونت سخت ماستوئید که ناشی از عفونت گوش میانی باشد دیگر کمتر دیده می شود اما اگر دیده شود همراه تب شدید است ، مداوم و نامنظم است کودک همچنان سخت بیمار می ماند درد و حساسیت فراوان در استخوان ماستوئید پشت گوش او حس می گردد . اگر این بیماری به آنتی بیوتیک جواب ندهد ( که معمولا می دهد ) عمل جراحی لازم است تا چرک استخوان ماستوئید را خالی کنند و مانع ورم پرده های مغز ( مننژیت ) و یا عوارض دیگر آن شوند .

لابیرنتیت :

این عفونت گوش داخلی است و معولا بر اثر اوریون یا شکل های گوناگون مننژیت عارض می شود .

علایم : علایم به تدریج آشکار می شود و به شکل کم شنوایی ، سرگیجه و اختلال تعادل آشکار می شود .

درمان :درمان بدون جراحت سخت دشوار است و اغلب هم به موفقیت نمی انجامد . با عمل جراحی هم درمان نمی شود . جلوگیری ازاین بیماری بوسیله تشخیص و درمان فوری انجام می شود .

التهاب مجرای خارجی گوش :

التهاب وعفونت مجرایی که لاله گوش را به صندوق صماخ وصل می کند در دوران کودکی بسیار شایع است و ممکنست در نتیجه شنا و آب تنی در آب آلوده و فرو کردن چیزی به سوراخ گوش یا خاراندن گوش با مداد و سایر اشیاء پدیدار شود .

علایم : سرخی ، دلمه بستن و گاهی ترشح چرکی از مجرا که گاه همراه خارش فراوان است پیدا می شود . عفونت قارچی مجرای گوش به خصوص در مناطق گرمسیر و هنگام تابستان شایع است.

درمان : مراجعه به متخصص گوش و گلو تا عفونت مجرای خارجی گوش را درمان کند .

پارگی‌ پرده‌ گوش

شرح بیماری

پارگی‌ پرده‌ گوش‌ عبارت‌ است‌ از پاره‌ شدن‌ پرده‌ نازک‌ گوش‌ که‌ قسمت‌های‌ داخلی‌تر گوش‌ را از گوش‌ خارجی‌ جدا می‌کند.

علایم‌ شایع‌

درد ناگهانی‌ درگوش‌

ناشنوایی‌ نسبی‌

خونریزی‌ یا ترشح‌ از گوش‌. ترشح‌ گوش‌ ممکن‌ است‌ در عرض‌ ۲۴ تا ۴۸ ساعت‌ پس‌ از پارگی‌، شبیه‌ چرک‌ شود.

وزوز گوش‌

سرگیجه‌

علل‌:

پاره‌ شدن‌ پرده‌ گوش‌ به‌ دنبال‌ وارد کردن‌ یک‌ شی‌ء مثل‌ گوش‌ پاک‌کن‌ یا گیره‌ کاغذ برای‌ تمیز کردن‌ یا رفع‌ خارش‌ گوش‌

وارد آمدن‌ فشار ناگهانی‌ به‌ پرده‌ گوش‌ به‌ سمت‌ داخل‌، مثلاً در اثر سیلی‌، حادثه‌ به‌ هنگام‌ شنا یا شیرجه‌، یا وقوع‌ انفجار در نزدیکی‌ فرد وارد آمدن‌ فشار ناگهانی‌ به‌ پرده‌ گوش‌ به‌ سمت‌ خارج‌ (مکش‌ به‌ سمت‌ خارج‌) مثلاً در اثر بوسیدن‌ گوش‌

عفونت‌ شدید گوش‌ میانی‌

عوامل تشدید کننده بیماری

عفونت‌ اخیر گوش‌ میانی‌

صدمه‌ به‌ سر

پیشگیری‌

هیچ‌ شیئی‌ را درون‌ مجرای‌ گوش‌ فرو نکنید.

از صدماتی‌ که‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ پاره‌ شدن‌ پرده‌ گوش‌ شوند اجتناب‌ کنید.

در صورت‌ بروز عفونت‌ گوش‌ میانی‌، سریعاً برای‌ درمان‌ مراجعه‌ کنید.

عواقب‌ مورد انتظار

اگر پرده‌ گوش‌ پاره‌ شده‌ عفونی‌ نشود، معمولاً خود به‌ خود در عرض‌ ۲ ماه‌ ترمیم‌ صورت‌ می‌گیرد. اگر پرده‌ گوش‌ پاره‌ شده‌ عفونی‌ شود، عفونت‌ را می‌توان‌ درمان‌ کرد و شنوایی‌ نیز معمولاً مشکل‌ دایمی‌ پیدا نمی‌کند.

اگر پارگی‌ خود به‌ خود ترمیم‌ نشود، نیاز به‌ جراحی‌ وجود دارد.

عوارض‌ احتمالی‌

عفونت‌ گوش‌، همراه‌ با تب‌، استفراغ‌ و اسهال‌

به ندرت خونریزی‌ زیاد

مننژیت‌

ماستوئیدیت‌ (عفونت‌ ماستوئید: ناحیه‌ استخوانی‌ پشت‌ گوش)

به ندرت ناشنوایی‌ دایمی‌

درمان‌

اصول‌ کلی‌

تشخیص‌ با معاینه‌ گوش‌ با اتوسکوپ‌ (دستگاه‌ مخصوص‌ دیدن‌ داخل‌ گوش‌) تأیید می‌شود. همچنین‌ ممکن‌ است‌ مایع‌ داخل‌ گوش‌ کشت‌ داده‌ شود.

درمان‌ شامل‌ دارو برای‌ پیشگیری‌ از عفونت‌ و مراقبت‌ حمایتی‌ برای‌ درد است‌.

حتی‌المقدور فین‌ نکنید. اگر این‌ کار ضرورت‌ داشته‌ باشد، آن‌ را به‌ ملایمت‌ انجام‌ دهید.

مجرای‌ گوش‌ را خشک‌ نگاه‌ دارید. شنا نکنید، دوش‌ نگیرید، یا در باران‌ بدون‌ چتر راه‌ نروید.

اگر پرده‌ گوش‌ خود به‌ خود ترمیم‌ نشود، عمل‌ جراحی‌ ظریفی‌ برای‌ ترمیم‌ آن‌ صورت‌ خواهد گرفت‌.

داروها

آنتی‌بیوتیک‌ برای‌ پیشگیری‌ از عفونت‌

داروهای‌ ضد درد

برای‌ درد خفیف‌ می‌توانید از استامینوفن‌ استفاده‌ کنید.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری

با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌، فعالیت های‌ عادی‌ خود را از سر گیرید.

رژیم‌ غذایی‌

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ پارگی‌ پرده‌ گوش‌ را دارید، خصوصاً اگر ترشح‌ چرک‌ مانند از گوش‌ خارج‌ شود.

اگر یکی‌ از موارد زیر هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهد:

ـ تب‌

ـ دردی‌ که‌ علی‌رغم‌ درمان‌ ادامه‌ یابد.

ـ سرگیجه‌ای‌ که‌ بیش‌ از ۱۲ تا ۲۴ ساعت‌ طول‌ بکشد.

ـ اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل توجیه شده اید‌. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممکن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.‌

بیماری مینیر چیست؟ (اختلال گوش داخلی)

بیماری مینیر چیست؟

مینیر یک اختلال در گوش داخلی است با افزایش فشار مایع درونی گوش داخلی این بیماری عارض میگردد و در سنین ۲۰ تا ۶۰ سالگی بیشتر رخ میدهد.

۳نشانه مهم این بیماری:

سرگیجه حمله‌ای غیر قابل تحمل

وزوز گوش

کاهش شنوائی

و علامتهای دیگر شامل تهوع و استفراغ و احساس فشار در گوش

علت بیماری:

علت اصلی ناشناخته است ولی در زمینه اختلال ژنتیکی عوامل متعددی موجب بروز یا تشدید آن میشود.

زمینه‌های بروز یا تشدید بیماری:

آلرژی

اختلالات متابولیکی ( دیابت)

اختلالات عروقی مانند میگرن

عفونتهای ویروسی

سفلیس گوش

توجه:

در این بیماری اختلال هوشیاری و سردرگمی غیر عادی است. در صورت وجود این علائم باید به فکر علت دیگری بود.

تشخیص:

بیشترین شکایت بیمار سرگیجه است معمولاً‌ این بیماران گزارش می‌کنند که سرگیجه از چند دقیقه تا چند ساعت اول طول می‌کشد. با تهوع و استفراغ توام می‌باشد علاوه بر این بیماران از تعرق شدید و احساس دائمی عدم تعادل که ممکن است تا چند روز طول بکشد شکایت می‌کنند. بیماران ممکن است دچار حملاتی شوند که شبانه آنها را از خواب بیدار کند اما در فاصله بین حملات بیماران خوب هستند.

راههای درمانی:

رژیم غذایی

درمان دارویی

درمان جراحی (هدف از جراحی برطرف کردن سرگیجه است) ممکن است بعد از عمل جراحی ناشنوایی ـ وزوز گوش و سنگینی گوش همچنان ادامه پیدا کند.

رژیم غذایی:

در بیماری رژیم فرد باید شامل:

آب و مایعات کم

درمان دارویی

غذاهای پروتئین دار (گوشت و حبوبات)

غذاهای پتاسیم‌دار (گوجه‌فرنگی ، موز، آلوبخارا) حدود ۷۵% از بیماران با این رژیم غذایی بهتر میشوند.

وزوز گوش

وزوز گوش عبارت است از احساس یک صدا یا زنگ در گوش که معمولا“ حالت ذهنی ( سابژکتیو ) و به ندرت حالت عینی ( ابژکتیو ) دارد . در حالت سابژکتیو ( نوع غیر ارتعاشی ) ، وزوز گوش را فقط خود بیمار می شنود ولی در حالت ابژکتیو ( نوع ارتعاشی ) پزشک هم به کمک روشهایی می تواند آن را بشنود. فرد در موارد خفیف فقط آن را در محیط های آرام و در شب ، هنگام خواب می شنود. گاه وزوز گوش آنقدر شدید است که نه تنها باعث اختلال شنوایی و ناراحتی عصبی می شود بلکه ممکن است فرد را به خودکشی سوق دهد. وزوزگوش غالبا“ نشانه بیماریهای گوش است و گاه اولین و تنها نشانه این بیماریهاست . در بسیاری از موارد علت آن را نمی توان کشف کرد .

وزوز گوش ذهنی ( سابژکتیو ) :

وزوز گوش سابژکتیو از اختلالات کل سیستم شنوایی ازگوش خارجی تا حلزون و از عصب زوج هشتم تا کورتکس مغز ناشی می شود . خصوصیات وزوز گوش به تعیین محل اختلال کمک نمی کند ولی دربعضی از اختلالات یک نوع وزوز گوش ، شیوع بیشتری دارد . وزوز گوش سابژکتیو که از سرومن مجرای خارجی گوش ، سوراخ شدگی پرده تمپان یا وجود مایع در گوش میانی ناشی می شود ، معمولا“ فرکانسی پایین دارد و ممکن است متناوب باشد . این حالت باعث خفه شدن سایر صداها و تغییر صدای بیمار میشود . در اتواسکلروز تقریبا“ همیشه در مراحلی از بیماری وزوز گوش ظاهر شده ، ماهها یا سالها باقی مانده، سپس با پیشرفت بیماری ، از بین میرود . وزوز گوش دراین بیماران حالت ثابت داشته ( بدون نوسانات وسیع) و ممکن است به صورت سوت ، زنگ یا مخلوطی از چندین صدا باشد . وزوز گوش در اوتیت مدیا غالبا“ حالت ضربانی دارد و با رفع التهاب ، ناپدید می شود. اوتیت مدیای مزمن به ندرت سبب وزوز گوش میوشد .

در پیرگوشی و کاهش شنوایی ناشی از صدا ، وزوز گوش معمولا“ پرفرکانس می باشد و بیشترین شدت آن در حدود فرکانسی است که حداکثر کاهش شنوایی وجود دارد . هر فردی که در اثرصدایی بلند ( نظیر شلیک گلوله ) دچار وزوز گوش ( و کاهش گذاری شنوایی ) می شود باید بداند که این وزوز گوش یک هشدار است براین که اگر به مواجهه با این صدا ادامه دهد دچار کاهش شنوایی دائمی خواهد شد .

برخی از داروها نظیر سالیسیلاتها ، NSAIDS ( ایبوپروفن ، ایندومتاسین ، فنیل بوتازون و … ) آمینوگلیکوزیدها ، فلزات سنگین ( نظیر ارسنیک ) ، کینین و بعضی از ضد افسردگی ها ( آمی تریپتیلین ، آموکساپین ، دزیپرامین ، دوکسپین ، ایمیپرامین ، نورتریپتیلین ، تری میپرامین ، پروتریپتلین و تزازودن ) می توانند با آسیب حلزون و عصب زوج VIII باعث وزوز گوش شوند . این وزوز گوش معمولا“ فرکانس بالا داشته و ممکن است با قطع دارو ادامه یابد . گاه حتی با یک دوز واحد و اندک از این داروها وزوز گوش رخ می دهد . رخداد وزوز گوش می تواند هشداری باشد که در صورت عدم قطع دارو کاهش شنوایی برگشت ناپذیر رخ خواهد داد .

تغییرات عروقی در CNS( بعلت آرتریواسکلروز یا هیپرتانسیون ) بطور شایع باعث وزوزگوش با فرکانس بالا می شود . در هیپرتانسیون غالبا“ وزوزگوش با میزان فشارخون نوسان می کند .

تومورهای یوستریور فوسای جمجمه بویژه تومورهای زاویه CP دراوایل سیر خود باعث وزوز گوش می شوند. حتی ممکن است نوروم آکوستیک چندین سال قبل ازایجاد کاهش شنوایی یا اختلال تعادل، با وزوز گوش ( مداوم و با فرکانس بالا یا پایین ) تظاهر کند.

وزوز گوش یکی از سه علامت مشخصه بیماری منیر است . این وزوز گوش نوسانی ، فرکانس پایین داشته ، قبل از حمله حاد سرگیجه ظاهر میشود و بعد از حمله تقریبا“ ناپدید می شود. کنترل بیماری منیر ، این وزوز گوش را کاهش می دهد ولی معمولا“ آن را از بین نمی برد. وزوزگوش ، دیپلاکوزیس و بهم خوردگی صداها عملا“ شنوایی این بیماران را بیشتر از آنچه در PTA دیده می شود کاهش می دهد.

کم خونی و افت فشارخون بصورت برگشت پذیر باعث وزوز گوش خفیف می شوند. قبل از حملات صرع و میگرن ممکن است وزوز گوش رخ دهد. سیفیلیس ، CNS ممکن است باعث وزوز گوش ( معمولا“ ممتد و با فرکانس بالا ) شود. گاه بعلت احتقان وریدی یا پلاک های داخل شرایین کاروتید صداهایی ایجاد می شود که بیماران به اشتباه آن را وزوز گوش می خوانند. این صداها با ضربانات قلب همزمانی دارند و با فشار بر شریان کاروتید مشترک موقتا“ از بین می روند. بعضی از سوفلهای قلبی درجمجمه بصورت وزوز گوش ضربانی شنیده می شوند. وزوز گوش عروقی معمولا“ فرکانس پایین دارد. گاه با بررسی گوش و CNS هیچ علتی برای وزوز گوش یافت نمی شود و وزوز گوش منشاء عصبی یا فونکسیونل دارد . استرس های عاطفی و خستگی باعث تشدید وزوز گوش می شوند که در این حالت وزوز گوش در انتهای روز شدیدتر است. در کسانی که کاهش شنوایی هدایتی دارند ( و تا حدی در افراد طبیعی ) ، جویدن ، انقباض شدید عضلات گردن ، بستن محکم چشم ها و قفل کردن محکم آرواره ، حرکت پرده تمپان و انقباض عضلات گوش میانی ممکن است باعث بروز صداهایی سابژکتیو شوند. اگر فردی صداهای ارگانیزه ( تکلم یا موزیک ) را می شنود این وزوز گوش نیست بلکه یک توهم شنوایی می باشد ( سایکوز یا آنسفالیت لوب تمپورال ) .

وزوز گوش عینی ( ابژکتیو ) :

وزوز گوش اگر توسط پزشک نیز قابل شنیدن باشد ابژکتیو یا عینی می باشد . برای شنیدن یا نوع وزوز گوش پزشک باید گوش یا گوشی پزشکی خود را در جلوی مجرای خارجی گوش بیمار قرار دهد. درموارد زیر باید به نوع وزوز گوش شک کرد :

۱- وزوز گوش خصوصیت وزشی داشته ، با تنفس مرتبط باشد .

۲- وزوز گوش خصوصیت ضربانی ، دو مرحله ای و خشن داشته باشد .

۳- به صورت تکرار سریع صداهای کلیک مانند باشد .

وزوز گوش وزشی همزمان با دم و یا بازدم ، معمولا“ نشانه باز بودن غیر طبیعی شیپور استاش می باشد . این حالت معمولا“ بعد از یک کاهش وزن شدید رخ می دهد . خوشبختانه این وزوز گوش شدیدا“ ناراحت کننده، در اکثر موارد موقتی است . دراین موارد با انجام مکررمانور والسالوا ( بلع با دهان و بینی بسته جهت ایجاد فشار منفی در نازوفارنکس ) مقداری بهبودی حاصل می شود .

به ندرت بیماری دچار یک نوع وزوز گوش می شود که با مجموعه هایی ازکلیک های تیز و منظم که در هر دوره به مدت چند ثانیه یا دقیقه قابل سمع است مشخص می شود . این نوع وزوز گوش تقریبا“ همیشه حالت متناوب دارد و ممکن است در طی یک روز به دفعات تکرار شوود . مکانیسم ایجاد این وزوز گوش انقباضات تتانیک عضلات کام می باشد که در زمان وزوز گوش قابل مشاهده اند. این انقباضات ظریف تقریبا“ ۲۰۰- ۱۷۵ بار در دقیقه رخ میدهند . جهت رفع این انقباضات می توان از داروهای ضد تشنج یا تزریق لیدوکایین درعضلات کام طرف گرفتار استفاده کرد .

فیستول های شریانی وریدی داخل جمجمه یا در جلوی گوش ( عروق اوریکولار قدامی ) می توانند باعث وزوز گوش ضربانی شوند که با ضربانات قلب همزمانی دارد . ممکن است بتوان بروئی آنها را شنید . رزکسیون این فیستول ها ممکن است لازم شود .

درمان :

در مواردی که وزوز گوش از بیماریهای گوش خارجی و میانی ناشی شده باشد معمولا“ درمان موثر است ولی در مواردی که وزوز گوش از حلزون ، عصب زوج VIII یا CNS منشاء گرفته باشد درمان معمولا“ موثر نیست و متاسفانه وزوز گوش اکثر بیماران از اختلالی در گوش داخلی یا ساختمانهای مرکزی ناشی می شود. وزوز گوش ناشی از اوتیت مدیای حاد یا تحت حاد با رفع التهاب بهبود می یابد . وزوز گوش همراه با اتواسکلروز فقط با اصلاح کاهش شنوایی به کمک جراحی درمان می شود ( به شرط بهبود کاهش شنوایی)

درمان غیراختصاصی :

در وزوز گوش از اصول زیر باید تبعیت کرد :

۱- پزشک باید پس از بررسی به بیمار اطمینان دهد که تومور یا بیماری خطرناک دیگری وجود ندارد . همچنین به بیمارتوضیح دهد که وزوز گوش تقریبا“ در ۲۵ درصد بیماران طی مدت کوتاهی و در ۵۰ درصد بیماران پس از چند ماه بطور کامل یا تقریبا“ کامل برطرق می شود و فقط در ۲۵ درصد بیماران وزوز گوش باقی می ماند ( تشدید آن در درصد بسیار کمی از بیماران رخ می دهد ) .

۲- پرهیز از صداهای بلند به هر نحو ممکن

۳- قطع یا به حداقل رساندن مصرف نوشابه های کافئین دار ، قهوه ، چایی ، کولا، شکلات ، داروهای محرک.

۴- قطع مصرف دخانیات

۵- قطع ، تغییر یا کاهش مصرف داروهایی نظیر آسپیرین یا NSAIDS

6- استفاده از موزیک یا رادیو بویژه قبل ازخواب

۷- بررسیهای روانشناختی در بیماران مبتلا به افسردگی یا اضطراب ، در تقریبا“ ۸۰ % موارد درمانهای غیر اختصاصی فوق به حدی باعث بهبودی بیماران می شوند که درمانهایی اختصاصی لازم نمیشود .

درمان اختصاصی :

داروهای زیادی نظیر لیدوکائین ، کاربامازپین ، پریمیدون ، توکایینید ( و نیکوتینیک اسید ) برای این بیماران استفاده شده است که هر چند گاه در یک بیمار موثر واقع شده اند ولی در کل ارزش کمی در درمان وزوز گوش داشته اند. آلپرازولام با دوز mg 5/0 دو بار در روز در بعضی از موارد شدید وزوز گوش موثر بوده است .

اگر علت وزوز گوش داروها می باشند به شرطی که آسیب حلزون رخ نداده باشد قطع آنها ممکن است سبب رفع وزوز گوش شود . این که قطع عصب زوج VIII ، که در درمان بیماریهایی نظیر منیر یا نوروم آکوستیک به کار می رود ، غالبا“ باعث رفع وزوز گوش نمی شود ، بر نقش سیستم اعصاب مرکزی و سیستم اتونوم در ایجاد وزوز گوش تاکید بیشتری می کند. ازدیگر روشهای درمانی وزوز گوش روش بیوفیدبک می باشد که با موفقیت هایی همراه بوده است.

دیده شده است که اگر مثلا“ در گوش چپ فردی که درگوش راست خود وزوز گوش دارد ، صدایی ضعیف با شدت متوسط dB 10 و حتی کمتر ( به ندرت صدای ۲۰ دسی بلی ) ایجاد کنیم، وزوز گوش بیمار کاهش می یابد ( همانند اثر پوشاننده سر و صدای محیط بر وزوز گوش ) . این پدیده ( ماسکینگ) به پیدایش وسایلی جهت تخفیف یا پوشانیدن وزوز گوش منجر شده است که وسایل ماسکینگ نامیده می شوند و میتوان آنها را با یا بدون همراهی با سمعک ( برحسب بود و نبود کاهش شنوایی ) به کار برد. در بعضی از افراد استفاده چند ساعته از ماسکینگ باعث می شود حتی پس از حذف ماسکینگ ، وزوز گوش برای چند ساعت یا بیشتر ظهور نکند. مکانیسم این پدیده که مهار باقیمانده نام دارد معلوم نشده است.

باید توجه داشت که نه تنها وزوز گوش میتواند باعث افسردگی شود بلکه افسردگی نیز میتواند باعث تشدید وزوز گوش شود . علیرغم این مطلب و علیرغم این که داروهای ضد افسردگی دردرمان وزوز گوش با درجاتی ازموفقیت همراه بوده اند ولی با توجه به این که ممکن است افسردگی ثانوی به وزوز گوش باشد باید تمام روشهای تشخیصی درمانی وزوز گوش مورد آزمایش قرار گیرد . وزوز گوش یک علامت است نه بیماری ، لذا فقط زمانی حق درمان علامتی آن را داریم که هیچ علت قابل درمان برای آن پیدا نکرده باشیم.

کاهش شنوایی هدایتی :

هر اختلالی در مجرای گوش خارجی ، پرده گوش یا استخوانچه ها که مانع رسیدن صدا به حلزون شود باعث کاهش شنوایی هدایتی می شود . علل کاهش شنوایی هدایتی را می توان به دو دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم بندی کرد .

مجرای شنوایی خارجی ممکن است به صورت مادرزادی با آترزی همراه باشد ( با یا بدون دفورمیتی لاله گوش یا فک تحتانی ) یا بصورت اکتسابی توسط سرومن متراکم ( شایعترین علت ) اجسام خارجی ، تومورها و تورم ( اوتیت خارجی ) دچار انسداد شود . در سندرم تریچر – کالینز ( دیس استوزمندیبولوفاسیال ) که با اختلالات گوش خارجی و میانی ، آژنزی فک تحتانی ، تکامل غیر طبیعی مژه ها ( بخش داخلی پلک تحتانی ) و هیپوپلازی استخوانهای ناحیه مالار مشخص می شود ممکن است فرد به علت دفورمیتی های گوش خارجی و میانی دچار کاهش شنوایی شود .

از دیگر علل کاهش شنوایی هدایتی میتوان ضخیم شدن ( تمپانواسکلروز ) ، اسکاری شدن ، سوراخ شدن یا رتراکسیون پرده صماخ ، تجمع مایع ( چرک سرم یا خون ) یا چسبندگی در گوش میانی ، تومورهای گوش میانی ، بی حرکتی یا کاهش حرکت استخوانچه ها ( تمپانواسکلروز یا اتواسکلروز ) یا فقدان استخوانچه ها را نام برد . تقریبا“ تمام موارد کاهش شنوایی ناشی از آسیب پرده گوش یا گوش میانی را میتوان با روشهای جراحی میکروسکوپی اصلاح کرد.

درمان کاهش شنوایی هدایتی :

کاهش شنوایی در اثر سرومن : سه روش برای پاکسازی مجرا از سرومن وجود دارد که شاملند بر خارج کردن سرومن به کمک قاشقک سرومن زیر دید مستقیم ) ساده ترین روش ) ، شستشوی مجرا و ساکشن ( جهت چرک و سرومن نرم ) .

کاهش شنوایی در اثر اوتیت مدیای سروز :

در بسیاری از بیماران مبتلا به اوتیت مدیای سروز خارج کردن ترشحات موکوئید غلیظ از گوش میانی لازم می شود . برای این کار یک برش شعاعی بر پرده تمپان ( میرنگو نومی ) ایجاد می کنیم و ترشحات را به کمک ساکشن و در موارد ترشحات بسیار غلیظ به کمک ساکشن و فورسپس خارج می سازیم . می توان با دمیدن هوا از طریق شیپور استاش این ترشحات را با هر غلظتی خارج کرد . در بالغین میرنگو تومی عموما“ در ربع قدامی – تحتانی پرده صماخ انجام می شود . میرنگوتومی را می توان در بالغین با iontophoresis و یا بی حسی موضعی انجام داد ولی در کودکان ممکن است داروهای بیهوشی کوتاه اثر لازم شود . غالبا“ پس از تخلیه ترشحات ، شنوایی فرد به حالت طبیعی باز می گردد . در بیماران مبتلا به اوتیت مدیای سروز راجعه مزمن غالبا“ میرنگوتومی لازم می شود که معمولا“ به منظور گذاشتنVT ( لوله تهویه ) صورت می گیرد. این لوله تهویه گوش میانی را امکانپذیر کرده ، با تسریع رفع انسداد شیپور استاش ، به جلوگیری از ایجاد فشار منفی در گوش میانی کمک می کند . ناحیه میرنگوتومی اطراف لوله ظرف چند ساعت ترمیم می شود . لوله را می توان در محل نگه داشت ( عموما“ حدود ۶ ماه ) تا این که خود به بخود بیرون بیفتد . در مواردی که بقای طولانی لوله لازم است می توان از لوله هایی که لبه بزرگ دارند ( نظیر لوله Goode درسمت چپ ) استفاده کرد . به خاطر این که در کوکان ، اوتیت مدیای سروز ممکن است با آدنوئیدهای بزرگ یا راجعه و سینوزیت مزمن در ارتباط باشد ، گاه آدنوئیدکتومی برای این کودکان لازم می شود .

کاهش شنوایی دراثر آترزی مجرا : تقریبا“ در همه بیمارانی که آترزی مجرا و لاله گوش طبیعی دارند حلزون طبیعی است . دراین بیماران می توان از وسایل کمک شنوایی استفاده کرد یا اقدام به جراحی نمود . طی این جراحی ابتدا از طریق برش endaural ناحیه منفذ استخوانی شناسایی می شو د. سپس یک بیضی شکل از قشر استخوان در بالا و پشت ناحیه آترزی ، درست خلف مفصل تمپورومندیبولار برداشته می شود تا کف گوش میانی در معرض دید قرار گیرد . آنقدر تشریح را جلو می برند تا استخوانهای گوش میانی در معرض دید قرار گیرد . اگراستخوانهای چکشی و سندانی به هم چسبیده و ثابت باشند آنها را برداشته و استخوان رکابی را درمحل نگه می داریم ولی اگرحالت طبیعی یا متحرک داشته باشند آنها را نیز نگه می داریم . درنهایت گوش میانی را با فاسیا و حفره را با گرافت پوستی می پوشانند و مجرای خارجی را مقداری گشادتر می کنند . خطر این عمل جراحی احتمال آسیب عصب فاسیال می باشد ،‌لذا در موارد یکطرفه که گوش مقابل طبیعی است عموما“ عمل جراحی توصیه نمی شود . در موارد دو طرفه ، عمل جراحی باید قبل از ۶ سالگی انجام شود .

کاهش شنوایی در اثر سایر نقایص مادرزادی : در بیمارانی که از ابتدای زندگی خود کاهش شنوایی هدایت داشته اند و پرده تمپان آنها طبیعی یا نسبتا“ طبیعی بوده است ( بدون ابتلا به اتواسکلروز ) باید به فکر اختلالات مادرزادی استخوانچه های گوش میانی بود . متاسفانه تشخیص این بیماریها مشکل بوده و ممکن است تمپانوتومی تجسسی ( و درصورت امکان اصلاح جراحی در همان جلسه ) لازم شود . در این حالت اگر پایه بلند استخوان سندانی موجود نباشد ، باقیمانده استخوان سندانی را در بین استخوانهای چکشی و رکابی قرار میدهند . اگر فقط زائده لنتیکولر استخوان سندانی وجود نداشته باشد می توان قطعه ای از غضروف تراگوس یا قطعه ای از خود استخوان سندانی را بجای آن قرار داد . گاه استخوانهای چکشی و سندانی در ناحیه اپی تمپان به هم چسبیده اند که باید هر دو آنها برداشته شود . گاه دربعضی موارد لازم می شود پروتزی از استخوانچه ها در محل کار گذاشته شود .

کاهش شنوایی دراثر اوتیت مدیای چرکی مزمن : در گذشته جهت ریشه کنی عفونت از گوش میانی ، از ماستوییدکتومی رادیکال یا رادیکال مدیفیه استفاده می کردند که طی آن یک قسمت یا تمام پرده تمپان ، مخاط گوش میانی و استخوانهای چکشی و سندانی برداشته می شد . امروزه ازاین عمل به ندرت استفاده میشود .

اوتیت خارجی :

اوتیت خارجی به التهاب لاله گوش و مجرای شنوایی خارجی اطلاق می شود . علت این بیماری ممکن است عفونت، درماتیت و یا هر دو باشد . قارچها علت موارد زیادی از عفونت های گوش خارجی در مناطق حاره هستند . اما باکتریها شایعترین علت اوتیت خارجی در مناطق معتدل می باشند . این بیماری در تابستان شایعتر از زمستان است . اوتیت خارجی ممکن است بدنبال عفونت های سر و صرت ( مثل درماتیت اگزماتویید عفونی ) رخ دهد . اما در اکثر موارد به صورت یک عفونت اولیه است . باکتریهایی که به طور شایع از مجرای گوش مبتلایان به این بیماری به دست آمده اند عبارتند از : پسودوموناس آئروژینوزا، پروتئوس ولگارس . اشریشیاکولی ، استافیلوکوک آرئوس . در این میان پسودوموناس شیوع بیشتری دارد . اوتیت خارجی در شناگران شایعتر است و بدین علت گوش شناگران نامیده می شود .

شایعترین قارچ هایی که گوش خارجی را درگیر می کنند عبارتند از : کاندیداآلبیکنس و انواع آسپرژیلوس (‌خصوصا“ آسپرژیلوس niger که توده سیاه رنگی درگوش ایجاد میکند ) .

اوتیت خارجی حاد :

در مراحل اولیه بیماری درد خفیفی وجود دارد که با حرکت لاله گوش تشدید می شود . ممکن است تب خفیف و ترشح غلیظ و زردرنگی از مجرای گوش وجود داشته باشد . اگر مجرای گوش متورم شده یا توسط مواد زاید مسدود شود ،‌کاهش شنوایی و احساس پری گوش رخ میدهد . در مراحل پیشرفته بیماری معمولا“ درد شدیدی وجود دارد و سردرد در یک طرف سر ایجاد می شود . معمولا“ ترشح چرک و کاهش شنوایی وجود دارد . درمعاینه تراگوس ، کونکا و مجرای گوش متورم است . حرارت بدن ممکن است افزایش یابد، اما معمولا“ درحد طبیعی باقی می ماند . حرکت دادن تراگوس و یا وارد کردن کشش به لاله گوش باعث تشدید درد میشود . بعضی از بیماران به علت درد شدید ، اجازه معاینه گوش را نمی دهند . افزایش درد در اثر حرکت گوش خارجی از نکات مهم در تشخیص افتراقی میان اوتیت خارجی و اوتیت میانی است. افتراق این دو عفونت اهمیت زیادی دارد . درمراحل شدید ، هر دو بیماری موجب درد ، تب و ترشح چرکی می شوند .

معمولا“ مجرای گوش متورم و رنگ پریده است و با شیوع کمتری قرمز رنگ می باشد . لنفادنوپاتی شایع است و غده های لنفاوی حساس ممکن است در جلوی تراگوس، پشت گوش و یا در قسمت فوقانی گردن وجود داشته باشند . گاهی آدنوپاتی پشت گوش به حدی است که لاله گوش را به جلو می راند . چنین حالتی را باید از آبسه ساب پریوستئال موجود درماستوییدیت حاد افتراق داد. وقتی که خود لاله گوش مبتلا باشد ، نشت چرک و دلمه بستن آن قابل مشاهده است و ممکن است روی آن پرستول ایجاد شود . عفونت ممکن است به پوست صورت یا سر گسترش یابد .

معمولا“ عفونت های مجرای گوش نسبت به عفونتهای لاله گوش درد بیشتری دارد . در اوتیت خارجی حاد معمولا“ بعلت تورم مجرای گوش نمی توان پرده صماخ را دید ، اما اگر بتوان آن را دید اغلب ظاهر طبیعی دارد .

اوتیت خارجی مزمن

دراین حالت به جای درد ،‌شکایت اصلی خارش است . معمولا“ در اثرخاراندن زید ، مجرای گوش دچار خراشیدگی می شود . دست کاریهای مورد استفاده برای پاک کردن گوش که در افراد طبیعی معمولا“ ناخوشایند و حتی دردناک هستند ، برای این بیماران حالت مطلوبی دارند . در تعدادی از این بیماران ترشح گوش مشاهده می شود . تنها درصورت انسداد گوش به وسیله مواد زاید ، کاهش شنوایی وجود دارد . در اوتیت خارجی مزمن اپی تلیوم مجرای گوش و یا لاله گوش حالت ضخیم و قرمز رنگ دارد . هم مجرای گوش و هم سطح پرده صماخ در برابر پاکسازی به وسیله اپلیکاتورهای پنبه ای غیر حساس هستند . در اثر دستکاری لاله گوش و یا تراگوس درد ایجاد نمی شود . پرده صماخ ممکن است طبیعی و یا اندکی ضخیم به نظر برسد .

در موارد نادری نوعی عفونت شدید که باعث تخریب استخوان می شود ، رخ می دهد که آن را اوتیت خارجی نکروزان یا اوتیت خارجی بدخیم می نامند . این عفونت مرگ و میر بالایی دارد و بیشتر در بیماران مسن دیابتی دیده می شود .سایر افراد مستعد ، بیماران دچار نقص ایمنی و دریافت کننده های استروییدها هستند . ارگانیسم دخیل ،‌پسودوموناس آتروژینوزا است . تابلوی بیماری بصورت درد و ترشح پیش رونده از مجرای گوش است . در معاینه بافت گرانولاسیون درمحل اتصال بخشهای استخوانی و غضروفی مجرای شنوایی خارجی دیده می شو د. با پیشرفت بیماری ،‌عفونت به غده پاروتید ، عروق کاروتید ، استخوان ماستویید و یا قاعده جمجمه گسترش می یابد و ممکن است استئومیلیت قاعده جمجمه ، فلج عصب فاسیال ، کاهش شنوایی و اختلال عملکرد وستیبول به وجود آید .

دبریدمان موضعی حائز اهمیت است .اما درمان انتخابی تجویز سیستمیک تیکارسیلین ، جنتامایسین و یا سفالوسپورین های موثر بر پسودوموناس ( سفرپرازون یا سفتازیدیم ) است . سیپروفلوکساسین و اوفلوکساسین نیز موثر هستند . تنها در مواردی که عفونت به درمانهای مذکور پاسخ نداد ، رزکسیون رادیکال از طریق جراحی صورت می گیرد .

درمان اوتیت خارجی حادو مزمن

در موارد اوتیت خارجی حاد خفیف ، درمان موضعی به تنهایی کافی است . درمان با تمیز کردن مجرای گوش آغاز می شود . بدین منظور از ترکیبات آرام بخش با یا بدون آنتی بیوتیک و هیدروکورتیزون استفاده می شود . تمام محلولهای گوش PH اسیدی دارند ، زیرا اغلب باکتریها و قارچ ها در محیط های اسیدی قادر به ادامه حیات نیستند و بیشتر در بیماران مبتلا به اوتیت خارجی مزمن و خشک به کار می روند . اگر لاله گوش گرفتار باشد ، می توان آن را با گاز یا پنبه آغشته به محلول استات آلومینیوم یا اسید بوریک اشباع شده پانسمان نمود. اگر تورم مجرا مانع نفوذ قطره ها شود باید تکه ای پنبه و یا مش آغشته به قطره های مذکور را در داخل مجرای گوش قرار داد. اگر مجرای گوش حالت اگزماتو داشته باشد یکی از قطره ها گوشی موثر محلول بارو ( استات آلومینیوم ۵ درصد ) است . در مواردی دیگر قطره های آنتی بیوتیکی با یا بدون هیدروکورتیزون مفید هستند . قطره های حاوی پلی میکسین B ، نئومایسین و کلیستین بر باکتریهای گرم منفی که گوش را مورد حمله قرار می دهند، موثر هستند . درموارد اوتیت خارجی استافیلوکوکی ، داروهای فوق غیر موثر هستند و باید از قطره کلرامفینکل و یا پماد باسیتراسین استفاده نمود.

در اوتیت خارجی خفیف ، آسپرین برای تخفیف درد کافی است ، اما در موارد شدید ممکن است استفاده از ضد دردهای پرقدرت ضرورت یابد . گرم کردن موضعی ممکن است از ناراحتی بیمار بکاهد. در مراحل شدید اوتیت خارجی هنگامی که مجرای گوش متورم است و تب و درد شدیدی وجود دارد، باید از آنتی بیوتیک های سیستمیک نظیر پنی سیلین، اریترومایسین یا آمپی سیلین به مدت ۱۰ روز استفاده نمود . کشت های میکروبی راهنمای خوبی برای انتخاب نوع آنتی بیوتیک هستند . مشی که درون گوش قرار داده می شود، باید بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت خارج شود . اگر وضعیت مجرا رسیدن قطره ها به داخلی ترین بخش مجرا و پرده صماخ را امکان پذیر سازد ، نیازی به قرار دادن مجدد مش نمی باشد ، اما اگر هنوز مجرا دچار تورم قابل ملاحظه ای باشد ،‌یک مش درگوش قرار داده می شود و مصرف قطره ها ادامه می یابد .

بیماران مبتلا به اوتیت خارجی حاد ممکن است تا هنگام بهبودی عفونت به پاکسازی روزانه یا یک روز در میان مجرای گوش نیاز داشته باشد .

گاهی یک واکنش آلرژیک باعث اوتیت خارجی شده و یا بر آن اضافه می شود . علت این واکنش ها ممکن است قطره های گوش یا فراورده هایی نظیر لاک ناخن و یا رنگ مو باشد . درماتیت ایجاد شده با قطع مصرف مواد مسئول بهبود می یابد .

در اوتیت خارجی مزمن ، مهمترین درمان خارج ساختن دقیق تمام مواد زاید از مجرای گوش است. این امر معمولا“ با استفاده مکرر از اپلیکاتورهای پنبه ای ( غالبا“ آغشته به پمادها) انجام می شود . پاکسازی شیار تمپانیک تحتانی اهمیت خاصی دارد ،‌ زیرا ممکن است چرک و مواد زاید دراین قسمت جمع شده و موجب تاخیر بهبودی شوند . اگر اوتیت خارجی مزمن در اثر عفونت ایجاد شده باشد می توان از پمادهای آنتی بیوتیکی حاوی نئومایسین ، پلی میکسین و یا کلیستین ( با یا بدون هیدروکورتیزون ) به صورت موضعی سه بار در روز بمدت یک هفته استفاده نمود . پمادهایی که فاقد آنتی بیوتیک هستند نیز ممکن است موثر باشند، به خصوص در اوتیت های خارجی که بعلت درماتوزها ( درماتیت سبوره ئیک ) هستند .

عفونت های قارچی:

عفونت های قارچی مجرای گوش در نواحی حاره ای شایع هستند ، اما در آب و هوای معتدل نیز رخ می دهند . یکی از شواهد افتراق دهنده عفونت های قارچی از باکتریایی این است که در عفونت های قارچی شکایت اصلی خارش است . اگر عفونت مختلط باشد ، معمولا“ درد همراه با خارش حتی بدون انجام کشت نیز قابل تشخیص هستند ، زیرا میسلیوم ها و هیف های قارچی را به آسانی با میکروسکوپ میتوان دید. شایعترین قارچ هایی که گوش را گرفتار می کنند ، عبارتند از : آسپرژیلوس niger ، کاندیدا آلبیکانس و سایر قارچ های مخمر مانند . آسپرژیلوس niger یک توده سیاه یا خاکستری رنگ مشابه کاغذ خشک کن در مجرای گوش ایجاد می کند . با برداشتن این توده ، اپی تلیوم زیرین بصورت هیپرمیک و ادماتو به نظر می رسد . تمام عفونت های قارچی ایجاد علامت نمی کنند ، چون در خیلی از مواقع رشد این قارچ ها به صورت ساپروفیتی و در سطح واکس یا سایر مواد زاید است و تهاجم به بافت وجود ندارد .

درمان شامل پاکسازی دقیق مجرای گوش و استفاده از یک داروی موضعی اکسفولیان نظیر محلول ۲ درصد اسید سالیسیلیک درالکل می باشد . قطره های اسید استیک ۱-۲ % نیز موثر هستند . برای درمان عفونت های کاندیدایی از پمادهای حاوی نیستاتین یا میکوستاتین استفاده می شود . سایر داروهای موثر بر قارچها عبارتند از : پماد آمفوتریسین B ، محلول تیمولول و محلول ویوله دوژانسین .

در مورد عفونت های قارچی نیز پاک کردن هر روز یا یک روز در میان مجرا به روند بهبودی سرعت می دهد .

درمان جراحی در اوتیت خارجی مزمن به ندرت اندیکاسیون پیدا می کند ، اما در مواردی که بیماری سالها ادامه داشته باشد، مجرای گوش توسط اپی تلیوم متورم و فیبروزه مسدود می شود و در نتیجه درمان طبی ناموفق خواهد بود . دراین موارد اکسیزیون اپی تلیوم به همراه پیوند پوستی Split thickness اندیکاسیون خواهد داشت .

منابع :

تروماهای گوش خارجی http://www.entiran.com

پارگی‌ پرده‌ گوش‌ http://drkhorsandi.blogfa.com

اوتیت خارجی http://www.entiran.com

بیماری های گوش http://www.mums.ac.ir

کاهش شنوایی هدایتی http://www.entiran.com

وزوز گوش http://www.entiran.com

ارسالی ازآرزوحسنوند دانشجوی گفتاردرمانی