سکته گوش اصطلاحی است که چندان برای ما آشنا نیست و اطلاعات چندانی هم از آن نداریم. پزشکان می‌گویند از هر 5000 نفر یک نفر به این بیماری گرفتار می‌شود، اما سکته گوش چگونه بیماری‌ای است؟ آیا واقعا اتفاقی که در سکته‌های قلبی یا مغزی برای عضو رخ می‌دهد، اینجا هم بــــا همان شکل و مـــکانیسم است؟ دکتر ابراهیم رزم پا، فوق‌تخصص جراحی سر و گردن و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در‌این‌باره توضیح می‌دهد.
آیا این اصطلاح یعنی سکته گوش درست است و واقعا قسمتی از گوش دچار سکته می‌شود؟
سکته گوش یک آسیب ناگهانی است که فرد به طور ناگهانی شنوایی خود را به طور کامل یا ناقص از دست می‌دهد. این مکانیسم، مانند سکته قلبی یا مغزی است و خونرسانی به دلایل نامشخصی قطع شده و اکسیژن به بافت نمی‌رسد و در نتیجه بافت نابودشده و عملکرد خود را ازدست می‌دهد. در این بیماری به گوش داخلی آسیب وارد شده و سلول‌های مژکدار داخل حلزون گوش به سبب کمبود اکسیژن تخریب می‌شوند.
یعنی کمبود اکسیژن عامل اصلی سکته گوش است؟
نه چنین نیست. سکته گوش انواع گوناگون دارد و عوامل متعددی در آن دخیلند. به طور کلی کاهش شنوایی یا از دست دادن کامل آن فقط به علت کاهش اکسیژن نیست و اگر از نظر آسیب‌شناسی بخواهیم موضوع را بررسی کنیم، بحث گسترده‌تری لازم است.
عوامل ویروسی مانند اوریون، ضربه به گوش، شکسته‌شدن دیوار صوتی، مصرف برخی دارو‌ها بخصوص خانواده آمینوگلیکوزیدها، عفونت‌های مزمن گوش، تومور‌ها و اختلالات متابولیک و هورمونی در بروز بیماری نقش بسزایی دارند. وقتی چنین اتفاقی برای بیمار رخ می‌دهد، یافتن علت اصلی چندان آسان نیست، اما مطالعات نشان داده یک عامل، اشکالاتی را در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کند؛ یعنی شرایط داخلی بدن به هم می‌خورد و با یک محرک مانند استرس، کم شنوایی ناگهانی پدید می‌آید.
شما به شکسته‌شدن دیوار صوتی یا ضربه به گوش اشاره کردید. مگر در این موارد پرده گوش آسیب نمی‌بیند؟
نه در بسیاری از ضربات و کم شنوایی‌های ناشی از آن ما هیچ پارگی و تغییری را در گوش مشاهده نمی‌کنیم و آسیب وارده به همان مژک‌های داخل حلزون است.
آیا علامتی وجود دارد که بیمار متوجه تغییر در گوش خود شده و بسرعت به پزشک مراجعه کند؟
مهم‌ترین نشانه، وز وز گوش و سنگین‌شدن آن است. این نشانه برای همه بیماران باید هشداردهنده باشد و هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. سرگیجه و نبود تعادل هم ممکن است وجود داشته باشد ولی همیشه این علامت‌ها نیستند و گاهی فرد در سلامت کامل بوده و به طور اتفاقی شنوایی‌اش کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود. البته روند تدریجی این بیماری اغلب سه روز طول می‌کشد، بخصوص در کسانی که دچار ترومای گوش شده باشند.
کم شنوایی موقت است یا دائم؟
نمی‌توان براحتی قضاوت کرد. بیمارانی که سریع و در همان مراحل اولیه به ما مراجعه می‌کنند شانس بهبودشان بالاتر است و تقریبا می‌توان گفت نیمی از بیماران به طور نسبی درمان می‌شوند. ولی در یک چهارم بیماران درمان موثر واقع نمی‌شود و کم شنوایی تا آخر عمر باقی می‌ماند.
درمان کم شنوایی جراحی است یا دارویی؟
درمان به صورت دارویی و درمان رایج، کورتون با دوز بالاست. همان‌طور که گفته شد مهم‌ترین عامل اتوایمون است و به دلیل نامشخصی سیستم ایمنی ضعیف و دستخوش تغییرات شده است. کورتون بیماری را کنترل می‌کند یا بهبود می‌بخشد، اما شرایط استرس‌زا مانند استرس ناشی از جراحی، استرس‌های ناشی از تغییر مکان، فشار‌های سنگین و مصرف بعضی دارو‌ها باید برطرف شود.
ثابت‌شده که استرس سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند. با برداشتن عامل استرس‌زا، شرایط تا حدود زیادی بهتر می‌شود. عامل بسیار مهم دیگر، مصرف برخی دارو‌ها یا بیماری‌های کنترل نشده است. گاهی در برخی از بیماران که مبتلا به کم‌کاری تیروئید هستند نیز کم شنوایی ناگهانی پدید می‌آید؛ ولی با مصرف دارو و اصلاح بیماری کم‌کاری تیروئید، شنوایی به حالت اول خود برمی‌گردد.
اگر فرض کنیم علت ناشناخته است و بیمار ناشنوایی خود را کاملا یا به مقدار زیادی از دست داده و دارو درمانی هم جوابگو نبوده است. تجویز سمعک می‌تواند موثر واقع شود؟
دو نوع کم شنوایی وجود دارد؛ کم شنوایی انتقالی ـ هدایتی و کم شنوایی حسی ـ عصبی. برای آن بیمارانی که دچار ناشنوایی انتقالی شده‌اند، سمعک تجویز می‌شود که صدا را تقویت می‌کند. در سکته گوش، کم شنوایی از نوع حسی ـ عصبی است و مژک‌های داخل حلزون آسیب دیده‌اند. بنابراین تجویز سمعک برای این بیماران بیهوده است و مشکل را برطرف نمی‌کند. برای بیمارانی که کاهش شنوایی نوع حسی ـ عصبی دارند درمان مناسب، کاشت حلزون است.
لطفا درباره کاشت حلزون بیشتر توضیح دهید؟
کاشت حلزون توسط هر متخصص گوش، حلق و بینی انجام نمی‌شود. این جراحی در مکان‌های خاص و توسط متخصصان دوره دیده در این زمینه و به همراه تیم پزشکی مجرب صورت می‌گیرد. کاشت حلزون، جاگذاری الکترود داخل حلزون گوش است.
دستگاه به طور مستقیم عصب شنوایی را تحریک می‌کند و به فرد ناشنوا این امکان را می‌دهد تا اصوات را دریافت کند. اصوات دریافت شده به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل شده و امواج به عصب شنوایی فرستاده می‌شود. مرحله اصلی بعد از عمل جراحی است یعنی یک دوره طولانی‌مدت بازتوانی و تمرینات بعد از جراحی، تا بتوان شنوایی را به بیمار باز گرداند.
درصد موفقیت چقدر است و چه کسانی گزینه خوبی برای عمل جراحی کاشت حلزون هستند؟
هر چه جلوتر می‌رویم، موفقیت بیشتری از لحاظ علمی و تکنیکی کسب می‌کنیم. موفقیت فقط به جراح وابسته نیست و مراحل توانبخشی نیز نقش زیادی در بهبود بیماران دارد. ولی گزینه‌‌های مناسب کسانی هستند که از قبل شنوایی داشته و با اصوات آشنا هستند. بیماران و کودکانی که کر مادرزادند، به مراتب مشکلات بیشتری دارند و کار کردن با این بیماران بسیار دشوار است.
هزینه جراحی کاشت حلزون چقدر است؟ آیا برای همه مقدور است از این روش درمانی استفاده کنند؟
متاسفانه هزینه الکترودها بسیار بالاست و بیشتر بیمارانی که دچار این مشکل هستند، افراد بی‌بضاعت جامعه‌اند و با مراجعه به مراکز درمانی و اطلاع از هزینه هنگفت از ادامه درمان منصرف می‌شوند.
منبع :audiology article
دیدگاه‌ها