نقش روانشناسی در شنوایی‌شناسی به ویژه در فرایند تجویز و استفاده از سمعک، نقش بسیار مهم و حیاتی است. شنوایی‌شناسان تنها به بررسی و ارزیابی مشکلات شنوایی نمی‌پردازند، بلکه باید جنبه‌های روانی و اجتماعی فرد را نیز در نظر بگیرند تا بتوانند تجویز سمعک و مراقبت‌های شنوایی را به بهترین شکل انجام دهند.
- ارزیابی و شناسایی نیازهای فردی
- شنوایی‌شناسان با داشتن دانش روانشناسی می‌توانند به درک بهتری از وضعیت روانی و اجتماعی فرد برسند و نیازهای شخصی او را در ارتباط با شنوایی درک کنند. افراد ممکن است به دلیل مشکلات شنوایی خود با اضطراب، افسردگی، انزوا و کاهش اعتماد به نفس مواجه باشند.
- با آگاهی از این موضوعات، شنوایی‌شناس می‌تواند در مشاوره اولیه به فرد کمک کند و سمعک مناسبی برای او تجویز کند که نیازهای روانی و اجتماعی وی را نیز برطرف نماید.
- مساعدت در پذیرش سمعک
- پذیرش سمعک برای بسیاری از افراد دشوار است، به خصوص برای سالمندان یا افرادی که دچار کم‌شنوایی تدریجی هستند. این افراد ممکن است احساس ضعف، کهولت سن یا کاهش توانمندی‌های شخصی کنند و استفاده از سمعک را نشانه‌ای از این کاهش قدرت بدانند.
- در چنین شرایطی، آگاهی و تخصص شنوایی‌شناسان در روانشناسی می‌تواند به کمک این افراد بیاید. شنوایی‌شناس می‌تواند با استفاده از استراتژی‌های روانشناختی، مثل تقویت خودباوری و کاهش اضطراب‌های مرتبط با شنوایی، به فرد کمک کند تا راحت‌تر سمعک را بپذیرد و از آن استفاده کند.
- تخصیص سمعک مناسب بر اساس ویژگی‌های فردی
- روانشناسی شنوایی به شنوایی‌شناس کمک می‌کند تا نیازهای فردی بیمار را به‌خوبی شناسایی کرده و از سمعک‌هایی استفاده کند که متناسب با شیوه زندگی، شغل، و محیط اجتماعی او باشد.
- مثلا افراد با شغل‌های خاص مانند معلمان یا پزشکان ممکن است به سمعک‌هایی با ویژگی‌های خاص مانند حذف نویز محیطی و تقویت صدای گفتار نیاز داشته باشند.
- آگاهی از مسائل روانشناختی می‌تواند به شنوایی‌شناس کمک کند تا ویژگی‌های شخصی فرد (مانند میزان تحمل به تغییرات و اضطراب‌های احتمالی) را در انتخاب سمعک دخیل کند.
- آموزش و مشاوره برای استفاده صحیح از سمعک
- بسیاری از افراد پس از دریافت سمعک دچار مشکلات روانی مانند احساس شرمندگی، اضطراب یا عدم اعتماد به نفس می‌شوند، که می‌تواند مانع از استفاده صحیح از سمعک شود.
- شنوایی‌شناسان با دانش روانشناسی می‌توانند به طور مؤثری به افراد کمک کنند تا با فرایند سازگاری به استفاده از سمعک، از آن به بهترین نحو استفاده کنند. آنها می‌توانند به فرد مشاوره دهند که چگونه سمعک را در موقعیت‌های مختلف (مانند در مهمانی‌ها، محیط‌های شلوغ یا هنگام ملاقات با پزشک) استفاده کنند تا تجربه بهتری داشته باشند.
- مراقبت روانی و پیگیری
- پس از تجویز سمعک، شنوایی‌شناسان باید به طور منظم پیگیری روانی انجام دهند. این پیگیری‌ها می‌توانند شامل بررسی میزان رضایت فرد از سمعک و شناسایی مشکلات روانی یا احساسی او مانند احساس انزوا، افسردگی یا اضطراب اجتماعی در مواجهه با مشکلات شنوایی و استفاده از سمعک باشد.
- شنوایی‌شناسان باید آمادگی داشته باشند تا به مراجعین خود مشاوره روانشناختی یا ارجاع به متخصصین مرتبط برای مشکلات روانی ارائه دهند، به ویژه اگر این مشکلات مانع استفاده از سمعک و بهبود کیفیت زندگی فرد شوند.
- کمک به شناسایی و درمان مشکلات شنوایی در کودکان
- در کودکان کم‌شنوا، تأثیرات روانشناسی شنوایی به ویژه در توسعه مهارت‌های زبانی و ارتباطی اهمیت دارد. شنوایی‌شناسان با استفاده از رویکردهای روانشناختی می‌توانند به والدین کمک کنند تا کودک خود را به استفاده از سمعک ترغیب کنند و روند پذیرش و استفاده صحیح از سمعک را تسهیل نمایند.
- روانشناسی شنوایی همچنین می‌تواند در ارزیابی تاثیر کم‌شنوایی بر رشد اجتماعی و هیجانی کودک نقش مهمی داشته باشد.
- ایجاد انگیزه در افراد برای استفاده منظم از سمعک
- افرادی که از سمعک استفاده می‌کنند، ممکن است به دلایل مختلف مانند احساس راحتی کمتر یا نارضایتی از صدای سمعک، تمایل به استفاده مستمر از آن نداشته باشند. شنوایی‌شناسان می‌توانند با استفاده از اصول روانشناسی انگیزشی، فرد را ترغیب کنند تا به طور منظم از سمعک استفاده کند.
- این فرآیند ممکن است شامل شناسایی دلایل روانی عدم استفاده (مثلاً ترس از نمایان شدن سمعک یا شرم از وضعیت شنوایی) و کار بر روی تغییر نگرش‌های منفی باشد.
جمع‌بندی
روانشناسی شنوایی‌شناسی در تجویز سمعک و مراقبت‌های مربوط به آن نقش بسیار مهمی دارد. از طریق فهم دقیق نیازهای روانی، اجتماعی و رفتاری فرد، شنوایی‌شناسان می‌توانند سمعک‌های مناسب را تجویز کنند و به افراد کمک کنند تا به راحتی با استفاده از سمعک سازگار شوند. علاوه بر این، با ارائه مشاوره و پیگیری روانی، می‌توانند به بهبود تجربه کلی از سمعک و ارتقاء کیفیت زندگی افراد کمک کنند.